Column: Lelijke eendjes

Achtentwintig seconden is een lichtjaar in Formule 1-termen. Toen Lewis Hamilton en Max Verstappen hun vijftiende raceronde begonnen kon ik koffiezetten, huisdieren voeren, beurskoersen checken en een fietstochtje naar Italië maken alvorens de nummer drie achtentwintig tellen later langsreed.

In zo'n geval is één zaak overduidelijk: zowel Valtteri Bottas als Sergio Pérez laat het afweten. Waar de titelrivalen het veld andermaal in een houdgreep namen, daar hobbelden de understudies weer eens rond in het middenveld. Pérez had z'n kwalificatie verpest, Bottas reed bij de start achteruit.

Waar hun teamgenoten race na race winnen en zelden naast het podium staan, zakken de twee waterdragers regelmatig door het ijs. Waarom kunnen zij het niet bolwerken in een wagen die véél beter is dan de rest?

Koelkastcontractjes

Van zowel Bottas als Pérez wordt, puur theoretisch, geacht dat ze iedere race als tweede eindigen. Dat hebben ze dit jaar, gezamenlijk, op veertig deelnames, slechts één keer gedaan. Gemiddeld halen ze zich vier keer zoveel ellende op de hals als hun bejubelde teamgenoten. Wetmatigheid in de Formule 1: omdat ze in topwagens rijden, worden fouten uitgebreid besproken.

Als er een maand lang niets op Bottas en Pérez te vitten valt, is dat bijzonder. Ze hebben zich dit jaar meermaals in de meest vreemde bochten gewrongen. Soms waren ze overenthousiast, dan juist niet enthousiast genoeg, vervolgens ronduit te langzaam of volledig onbekwaam. Onder de streep was het vooral ondermaats. Bottas en Pérez zijn de lelijke eendjes.

In een recente episode van Beyond The Grid vertelde Bottas dat gebrek aan zekerheid hem meermaals parten heeft gespeeld, en dat de psychische factor daarvan zwaar wordt onderschat. Mercedes bood hem telkens jaarcontracten aan, waar hij liever meerjarige deals had gezien. Vanwege het grove verschil met Hamilton vond ik het geen wonder dat Bottas koelkastcontractjes kreeg, maar terwijl ik naar hem luisterde begon ik te twijfelen. Was het echt zo gek geweest om hem in 2017 of 2019 een meerjarige deal te gunnen?

Superheldsyndroom

Toen viel het kwartje. Eigenlijk is het heel simpel. Een stabiele tweede man is goud waard. Miljoenen zelfs, voor het constructeurskampioenschap. Hij mag dromen, maar niet realiseren. Door hem zo lang mogelijk aan het lijntje te houden groeit de druk. Het gevolg laat zich raden: nadat het superheldsyndroom opsteekt begint een foutenfestival. Enkel coureurs van supersterrenstof stijgen in dit soort situaties boven zichzelf uit.

Daar is Bottas niet van gemaakt. Pérez evenmin. De constante stroom van psychologische meppen heeft ze bovendien verzwakt. Het ene moment zijn ze topteamgenoten, op mindere dagen vernemen ze via de media dat de teamleiding ze aanspoort een tandje bij te doen. Als ze té dichtbij komen lopen de wingmen tegen onverklaarbare pech aan - zoals Barrichello in de Schumacherjaren per ongeluk expres op de krik bleef staan. Wie herinnert zich Pérez balorige stuurtje in Imola, of Bottas' ingegroeide wielmoer in Monaco?

De achterstand in het WK loopt op en de tweede viool, die nog geen contract voor het volgende jaar heeft, neemt meer risico. Het luchtkasteel van de eigen titeldroom lazert rond de zomer ineen en de waterdragers mogen weer doen waarvoor ze zijn aangenomen: water dragen. Dit verwordt uiteindelijk tot een langspeelplaat die ieder jaar in dezelfde groef blijft hangen. Je kan 'm van de speler halen door naar een team in de middenmoot te verkassen.

Utopie

Bottas heeft die keuze eindelijk gemaakt en lijkt sindsdien herboren. De poleronde in Mexico, de Turkse triomf en de Braziliaanse sprintrace zijn daarvan het voorbeeld. Ook in Qatar ging het prima - tot die start. Maar wie zegt mij dat hij zondag niet met een experimentele koppeling op de grid stond? Het wordt tijd dat we prestaties van de tweede man in het juiste licht plaatsen. Ze rijden in dienst, worden opgeofferd voor strategische en mechanische doeleinden en worden verbaal afgemaakt als ze zich niet uit een bewust gecreëerde, hachelijke situatie redden. 

Bij Bottas is het kwartje inmiddels gevallen, Pérez droomt nog. Het mooiste wat zij in deze rol bereiken is de constructeurstitel. Het rijderkampioenschap blijft een utopie, want elk volgend seizoen zijn die vierde en vijfde motoren écht noodzakelijk, evenals het bij de tegenstander wegsnaaien van de snelste raceronde iedere GP een pijnpunt blijft.

Vergeet niet: mede dankzij het ondergewaardeerde werk, het engelengeduld en de aandoenlijke toekomstdromen van de lelijke eendjes kunnen de sierpaarden straks strijden om de Formule 1-wereldtitel.

René Oudman