Historie: Hoe Lombardi geschiedenis schreef in een bizar weekend

Vandaag is het 27 april. In Nederland vieren we dan Koningsdag maar voor de Formule 1 heeft deze dag een compleet andere historische waarde. In 1975 gebeurde er iets tragisch maar eveneens iets historisch. Op deze dag wist een vrouwelijke coureur namelijk voor het eerst te scoren in de Formule 1.

In 1975 zag de wereld van de Formule 1 er nog iets anders uit. Van de Halo had nog nooit iemand gehoord, er waren geen Viaplay-discussies en de Spaanse Grand Prix werd nog verreden op het gevreesde circuit van Montjuïc. De baan leidde over de gelijknamige heuvel in Barcelona en was eerder ook al de gastheer van de Wereld Expo in 1929.

Het circuit zelf was een enorme uitdaging voor mens en machine. De baan kende enkele uitdagend bochten, had hoogteverschil en slingerde door een sprookjesachtige omgeving. Maar het circuit had ook een nogal duistere zijde, zelfs voor die tijd was de baan hoogstens gevaarlijk. Zo gevaarlijk zelfs dat de coureurs niet tevreden waren.

Vangrails

In 1975 waren de heren coureurs bloedlink toen ze arriveerden op het circuit. Men was er namelijk achter gekomen dat de Spaanse vangrails nogal nonchalant in elkaar waren gezet. De GPDA was furieus en de coureurs die lid waren van de bond namen het heft in eigen handen en gingen in staking. Niet elke coureur was echter lid van de coureursbond, Lotus-coureur Jacky Ickx bijvoorbeeld. De legendarische Belg stapte gewoon in zijn bolide er reed als een van de weinigen de trainingen.

Guardia Civil

De lokale overheid had inmiddels ook wel door dat ze iets moesten doen om de wereldsterren als Niki Lauda, James Hunt, Mario Andretti, Ronnie Peterson en Emerson Fittipaldi de baan op te krijgen. De vangrails werden onder handen genomen zodat men op zaterdag gewoon kon kwalificeren. Maar de coureurs waren sceptisch, uiteindelijk gingen de meeste coureurs toch van start aangezien er zelfs geruchten waren over acties van de Guardia Civil.

Fittipaldi hield echter voet bij stuk en gaf er na één langzaam rondje al de brui aan. De andere coureurs gaven wel gas en Lauda pakte voor zijn Ferrari-teamgenoot Clay Regazzoni de pole position. In het achterveld hadden ook de Italiaanse Lella Lombardi in haar March en de Nederlandse Ensign-coureur Roelof Wunderink zich gekwalificeerd.

De race

Ondanks alle schermutselingen ging de race op zondag 27 april toch gewoon van start op Montjuïc. Iedereen vreesde een chaos en die angst werd bij de start al gelijk werkelijkheid. De Italiaan Vittorio Brambilla was betrokken bij een crash waarbij onder andere Lauda en Andretti werden uitgeschakeld. Het crashfestijn ging door en na motorproblemen van Jody Scheckter vonden ook Alan Jones en Mark Donohue hun waterloo.

Tragedie

Eén ding was na een paar ronden wel duidelijk, als je uit de problemen bleef dan waren punten een zeer realistisch doel. Coureurs zoals Lombardi konden dus zomaar historie schrijven. De chaos ging ondertussen onverminderd door en in de 25ste ronde ging het helemaal mis.

De achtervleugel van Embassy Hill-coureur Rolf Stommelen brak af en de Duitser crashte snoeihard. Hij knalde tegen de gevreesde vangrails en werd gelanceerd richting de vangrail aan de andere kant van de baan. Hij vloog over de vangrail en vier toeschouwers overleden bij het ernstige ongeval. Stommelen zelf raakte eveneens gewond en brak meerdere botten.

Geschiedenis

Vlak na het incident werd de race stilgelegd en kwamen de wagens ook niet meer de baan op. Er waren nog maar acht wagens over en in die tijd kregen de eerste zes coureurs punten. Lombardi had haar hoofd koel gehouden en was buiten de chaos gebleven. Toen de race werd stilgelegd reed ze, op twee rondjes achterstand, op de zesde plaats. Aangezien er te weinig rondjes waren verreden voor volledige punten kreeg ze echter maar een half puntje. In de Spaanse chaos had ze geschiedenis geschreven, tot de dag van vandaag is ze de enige vrouw die ooit punten heeft gescoord in de koningsklasse van de autosport.

Lombardi’s naam ging de geschiedenis in, de tragische omstandigheden in Montjuïc verdwenen naar de achtergrond. Zelfs de zege van Jochen Mass zijn de meeste mensen alweer vergeten. Lombardi werd een voorbeeld voor vrouwelijke coureurs.

Thatcher

Na haar bijzondere prestatie reed ze in 1975 de rest van het seizoen nog in de Formule 1. In 1976 kwalificeerde ze zich nog tweemaal voor een Grand Prix maar daarna zat haar loopbaan in de koningsklasse erop. Ze bleef echter actief in de racerij en reed nog een aantal keer de 24 uur van Le Mans. In 1980 kwam ze wederom in het nieuws toen ze in de autosportklassieker een auto deelde met de zoon van de Britse premier Margaret Thatcher. In 1992 overleed ze op 50-jarige leeftijd aan de gevolgen van kanker, haar prestaties zullen echter voor altijd voortleven.