Didi's erfenis: de succesvolle Formule 1-geschiedenis van Red Bull

Dietrich Mateschitz is niet meer. De Oostenrijkse ondernemer overleed afgelopen weekend op 78-jarige leeftijd, na een lang ziekbed. Met twee Formule 1-teams, waarvan een bijzonder succesvolle, heeft Mateschitz een stevig aandeel in de huidige verhoudingen op het hoogste niveau. GPToday.net belicht de geschiedenis van Red Bull in de Formule 1.

Om het totaalplaatje correct te krijgen, moet de klok eerst worden teruggespoeld naar veertig jaar geleden. Op zakenreis in Thailand drinkt Mateschitz, om de vermoeidheid tegen te gaan, een blikje Krating Daeng. De smaak bevalt ‘m, evenals de look and feel. De Oostenrijkse entrepreneur onderzoekt wie er achter het drankje zit en biedt hem een businessdeal aan: Mateschitz krijgt de beeldrechten en vermarkt het product in Europa onder een andere naam, waarop de Thaise drankbedenker en zijn zoon op een meerderheidsbelang kunnen rekenen.

Mateschitz is een fanatiek sportliefhebber en steekt dat niet onder stoelen of banken. De eerste Formule 1-coureur die met het Red Bull-logo op de kleding wordt aangetroffen, is Gerhard Berger. De Oostenrijkse coureur draagt een Red Bull-petje en heeft een Red Bull-drinkfles in de hand. Het is dan 1987.

Maar Mateschitz wil meer. Red Bull betreedt de Europese markt via de Oostenrijkse pistes, waarop het als premiumdrankje wordt aangeboden. Via buurlanden Duitsland en Hongarije spreidt de bijzonder riekende versnapering zich als een olievlek door het continent. Na de verovering van het Verenigd Koninkrijk (1994) wordt ook de gang naar de Verenigde Staten ingezet. Nederland heeft dan reeds kennisgemaakt met Red Bull.

Het bedrijf groeit als kool en zodoende kan Mateschitz, die zelf al een aardige zakcent verdiende als uitvoerende bij de voorloper van consumentenproductenmultinational Procter & Gamble, zijn stuivers investeren. Sport – en dan met name extreme sporten – krijgt een centrale rol in Mateschitz’ investeringsprogramma. Het Formule 3000-team van zakenpartner Helmut Marko, de oude Le Mans-winnaar, werkt als hefboom om voet aan de autosportwal te zetten.

Junior Team

Marko houdt zich, na een tijdje manager van het geknakte talent Karl Wendlinger te zijn geweest, voornamelijk bezig met het scouten van talent. Bij RSM Marko, zijn team, rijden immers jonge coureurs die hun sporen willen verdienen in de Formule 1. Mateschitz en Marko zien een mogelijkheid om het merk Red Bull te combineren met de talentenjacht en komen tot de introductie van het Red Bull Junior Team.

De eerste officiële rijders zijn de Braziliaan Ricardo Mauricio en het Oostenrijkse viertal Patrick Friesacher, Bernhard Auinger, Chris Wasserman en Reinhard Kofler. Maar Mateschitz wil meer. Mateschitz wil altijd meer – dat is ook een van de belangrijkste factoren van het grote wereldwijde succes van Red Bull. Hij wil niet enkel stickers plakken, maar van meerwaarde zijn. Zo investeert de Oostenrijker in de vroege jaren ’00 eigenlijk in alles wat hard gaat – vliegshows, autoraces, motorraces, rally’s en offroad, zelfs mountainbiken en andere extreme sporten als skateboarden en paragliden.

Een Formule 1-team kan niet uitblijven en als drie teams in financiële moeilijkheden zitten, roert Mateschitz zich op de markt. Partner in de koningsklasse is-ie dan al: vanaf 1995 financiert Red Bull het team van Sauber, als titelsponsor. Echter, als Peter Sauber het vertikt om de eerste Red Bull-junior te laten promoveren naar de Formule 1 (de Braziliaan Enrique Bernoldi), dan kijkt Mateschitz elders. De Red Bull-sponsoring wordt overgeheveld naar Jaguar, waar men wél een rijder uit het Oostenrijkse juniorteam laat rondsturen.

Hetzelfde Jaguar-team krijgt in het najaar van 2004 te horen dat het Formule 1-avontuur erop zit, moederbedrijf Ford wil niet langer opdraaien voor de gigantische kosten. Mateschitz, die onderhandelt met Jordan om het team over te nemen, ziet mogelijkheden. De infrastructuur van Jaguar is behoorlijk professioneler dan die van Jordan – er is in voorgaande jaren met aardig wat meer miljoenen tegenaan gesmeten.

Bacchusofferingen

Na een korte onderhandelingsperiode neemt Mateschitz het team over en stelt hij Marko aan als diens adviseur. Teambaas zijn, daar heeft de eenogige Oostenrijkse oud-coureur geen trek aan. Zodoende moet er voor die rol worden uitgeweken. Marko heeft ooit zaken gedaan met F3000-teambaas Christian Horner, die het succesvolle Arden Motorsport runt en precies hij lijkt hem een geschikte kerel. Horner wordt gebeld met de boodschap dat hij direct naar Oostenrijk moet komen. De rest is, zoals dat dan heet, geschiedenis.

Red Bull Racing stormt de Formule 1 binnen. Veteraan David Coulthard scoort een grandioze vierde plaats in de debuutrace van het team, teammaat Christian Klien maakt er een dubbele score van dankzij P7. Red Bull ontpopt zich als het feestteam, met een trendy hospitality – het Energy Station – en meer Bacchusofferingen dan trainingssessies gedurende het raceweekend. Ondanks de spielerei weet Red Bull Racing wel degelijk stappen voorwaarts te zetten, om zich in no-time tot vaste middenmoter te ontwikkelen.

Maar: Mateschitz wil meer. Mateschitz wil altijd meer. En dus moet ook Minardi eraan geloven. Als het populaire Italiaanse team medio 2005 op omvallen staat en van gekkigheid niet meer weet waar het de centen vandaan moet halen, biedt Mateschitz de helpende hand. Hij wil een juniorteam ín de Formule 1, om rijders via dat team op te kunnen leiden voor Red Bull Racing. Het klinkt als grootheidswaanzin, maar nadat Mateschitz Minardi omdoopt in Scuderia Toro Rosso is de eerste promovendus al snel een feit.

Vettel

Sebastian Vettel komt evenals Red Bull Racing met een knal de Formule 1 binnen. Als vervanger van de geblesseerde Robert Kubica mag de Red Bull-protegé tijdens de Amerikaanse Grand Prix van 2007 zijn debuut maken, om direct in de punten te finishen. BMW Sauber, het team waarvoor hij rijdt, ligt te slapen als het op contracten aankomt en de tandem Mateschitz-Marko maakt daar dankbaar gebruik van. Ze hevelen hem gedurende het lopende seizoen over naar Toro Rosso.

Aldaar rijdt Vettel de sterren van de hemel. Was het niet voor een discutabele remactie van Lewis Hamilton, dan had hij al in zijn zesde Grand Prix op het erepodium gestaan. Eén week later, bij zijn zevende GP, rijdt de jonge Duitser naar een fenomenale vierde plek. Nog een jaartje verder en hij is inmiddels Grand Prix-winnaar – Vettel zegeviert in de stromende regen van Monza, een stunt die in de 73-jarige historie van de Formule 1 zelden is vertoond.

Vettel kan niet anders dan promoveren naar Red Bull Racing en dat is precies wat hij doet. Het seizoen 2009 blijkt een leerjaar, dat wordt afgesloten met een waanzinnige tweede plek in het eindklassement. Daarna neemt Vettel, gesteund door de bolides van topontwerper Adrian Newey – die vanaf 2007 voor een vorstelijk salaris de wagens van Mateschitz en Marko tekent – het heft in handen. Liefst vier jaar op rij wordt hij wereldkampioen. In elk van die jaren wint Red Bull Racing het constructeurskampioenschap.

Keerzijde

Succes heeft echter ook een keerzijde. Hoe lang je ook regeert, aan elke dominante periode komt een einde. Vanwege een haperende Renault-motor hobbelt Red Bull Racing jarenlang achter de feiten aan. Goed, Vettels opvolger Daniel Ricciardo – de Duitser is zelf naar Ferrari vertrokken – wint zo nu en dan een race, maar tegen de ijzersterke Mercedessen heeft de stierensquad niets in te brengen.

Mateschitz, Marko en Horner moeten het vizier scherpstellen om nieuwe kansen te zien. Renault wordt uiteindelijk bedankt en ingeruild voor Honda, waarbij het hebben van een tweede renstal bijzonder handig blijkt. Toro Rosso mag namelijk eerst een jaartje als proefkonijn dienen alvorens ook Red Bull Racing overstapt naar Japanse krachtbronnen.

Op rijdersvlak is het eventjes een rommeltje. Vettel en Mark Webber vormen vijf jaren lang een sterke combinatie, maar als beiden vertrekken moet Red Bull het stellen met Ricciardo en de ietwat vluchtig gebrachte Daniil Kvyat. Het juniorteam stroomt bovendien niet meer over van het talent – steeds vaker moet Red Bull uit politieke motieven iemand aannemen. Gelukkig houdt één, Nederlands, talent Red Bulls ideologie springlevend.

Super Max

Gedurende het Formule 3-weekend op de Norisring in 2014 laat Marko zijn enige werkende oog namelijk vallen op Max Verstappen, het zestienjarige zoontje van voormalig Formule 1-coureur Jos Verstappen. De Nederlander wordt in allerijl een Red Bull-contract aangeboden, maar aangezien er meerdere kapers op de kust zijn moeten Marko en consorten de inzet verhogen. Zonder te knipperen biedt de Oostenrijkse stal het jonge talent een plaats bij Toro Rosso.

Verstappen groeit in no-time uit tot één van de smaakmakers van de koningsklasse. In zijn debuutjaar rijdt-ie meermaals naar een puike puntenfinish, om vooral in het directe duel uit te blinken. Slechts veertien maanden na diens F1-debuut rijdt Verstappen al voor Red Bull Racing en scoort-ie bovendien zijn eerste overwinning.

In de daaropvolgende jaren heeft de combinatie met kinderziekten te maken, maar als de kleine foutjes eruit zijn geslepen en Red Bull bovendien over een betrouwbaardere motor beschikt, kan Verstappen in 2021 voor de wereldtitel strijden – en die op memorabele wijze winnen. Zes dagen voor het overlijden van Mateschitz voegt de Nederlander daar een tweede kroon aan toe.

Zeven van de twintig

Dietrich Mateschitz trad niet graag op de voorgrond, daar had hij z’n mannetjes voor. Hij beschikte over een waanzinnig zakelijk instinct, wat-ie combineerde met een voorliefde voor extreme sporten. Dankzij Mateschitz rijden Jaguar en Minardi anno 2022 nog altijd rond, al zij het in een andere vorm. Liefst zeven van de huidige twintig coureurs hebben met steun van Red Bull hun eerste competitieve meters in de Formule 1 gemaakt.

Mateschitz stond bekend om zijn eenvoud. Ondanks zijn marktwaarde van meerdere miljarden droeg hij graag een spijkerbroek en een eenvoudige zonnebril. Een grote vriendenkring had hij niet – slechts een paar échte, dat was genoeg. Een markant figuur, waar de Formule 1 veel aan te danken heeft, is heengegaan.