Column: De situatie rond Zandvoort en Liberty Media

De terugkeer van Zandvoort op de Formule 1-kalender is bevestigd. Dit is geen verrassing want het is al lang een publiek geheim in de paddock dat het circuit dat zich tussen de Noordzeeduinen de Max-mania wilde voeden.

Het contract heeft in eerste instantie een driejarige looptijd, dit is een verrassing gezien Max zijn leeftijd (hij wordt 21 in september) en roept de vraag op: Welke van de partijen drong aan op zo'n korte tijdsduur?

Gezien de kosten van upgrades die nodig zijn op het circuit op Grade 1 (F1) niveau te brengen; de broodnodige investeringen in de infrastructuur;  een realistische capaciteitslimiet van 90.000 toeschouwers en de algemene schaarste aan tribunes, lijkt drie jaar een te korte termijn voor een redelijk rendement op de investering.

De huidige race-contracten

De meeste van de huidige (nieuwe) racecontracten van de Formule 1 hebben een looptijd van vijf jaar, met onderbrekingsclausules na drie jaar, dus als er geen afdwingbare opties aan Zandvoort haar kant zijn, zou het circuit wel eens te kort kunnen komen. Het zou ook niet de eerste keer zijn dat zoiets gebeurt....

De volgende vraag is echter: Welke twee van de drie Grands Prix op de huidige Formule 1-kalender  (Spanje, Duitsland en Mexico) zullen nog één jaar overleven? We weten nu al dat het contract van Duitsland alleen voor dit jaar geldt, met een optie aan Liberty's kant voor 2020. Daarna is er niets, terwijl de andere twee na hun evenementen in 2019 volledig buiten dienst zullen zijn.

Dit alles roept een cruciale vraag op: Welk soort wereldwijde verspreiding van Grands Prix zal de Formule 1 gaan invoeren? Volstaat één (of zelfs geen) Grand Prix in Zuid-Amerika; moet de Verenigde Staten meer dan één Grand Prix hebben? Is Europa op dit moment het meest gebaat bij haar negen (elf als men de regio uitstrekt tot Rusland en Azerbeidzjan en dertien als men Europa samen zal voegen met het Midden-Oosten), of moet het aantal Grands Prix afnemen (of mogelijk toenemen)?

Het "Systeem" van de Verenigde Naties telt 206 staten waarvan er 190 een onbetwistbare soevereine status hebben, hiervan worden er zestien betwist, wat neerkomt op een totaal van 206. De Verenigde Naties hebben een 'systeem' van 206 staten. Op basis van deze lijst en de huidige 21 Grands Prix, volgt hieruit dat iets minder dan 90 procent van deze landen dit jaar niet een een Formule 1-race kunnen organiseren.

Op basis van de eigen nummers van Liberty heeft Formule 1 ongeveer 100 miljoen fans in Noord-Amerika (VS/Canada); 150 miljoen in EMEA (inclusief Rusland en Azerbeidzjan), het Midden-Oosten en Afrika; 77 miljoen in LatAm (inclusief Mexico) en 181 miljoen in Azië/Pacific (inclusief Australië).

Als Liberty alleen de 'echte fans' telt (zoals men beweert), dan zal de eigenaar van de commerciële rechten van de Formule 1 uiteindelijk zeker de races toewijzen op 'basis of fandom' (het aantal fans per gebied). Laten we dus de berekeningen maken en het gemiddelde aantal fans per race, per regio en volgens de huidige kalender analyseren:

Op basis van bovenstaande tabel is EMEA, met name in het Midden-Oosten met twee Grands Prix, met een factor van bijna 200 procent overtroffen, terwijl APAC met een factor van 50 procent onbenut is. Ook Noord-Amerika kan het aantal wedstrijden verdubbelen tot een 'break-even'.

Dit alles veronderstelt natuurlijk een voortzetting van de 21-races tellende Formule 1-kalender, maar het lijkt erop dat de limiet is bereikt - vooral als er budgetplafonds worden ingevoerd. Hoe kan van teams worden verwacht dat ze enerzijds de kosten verlagen en anderzijds de kosten verhogen als gevolg van de uitbreiding van de kalenders. Beperkingen voor racepersoneel, reservewagens, testen, caps en onderdelen zoals motoren en standaardbandencontracten betekenen dat het per team - of het nu gaat om Ferrari of Sauber - ongeveer hetzelfde kost om twee auto's per seizoen te ontwerpen, te bouwen en te racen. Dit alles met een bedrag van 100 miljoen dollar aan uitgaven die mogen worden gebruikt. Het saldo dekt de kosten van de salarissen van de coureur, de marketing/hospitality en de ontwikkeling van de auto's, en dus de algemene verschillen.

Op die basis bedragen de kosten daadwerkelijk momenteel gemiddeld vijf miljoen dollar per race, dus het spreekt voor zich dat de uitbreiding van de kalenders naar 25 wedstrijden ongeveer twintig miljoen dollar extra kost op een moment dat ze geconfronteerd worden met budgetplafonds. Er zijn argumenten dat meer races resulteren in meer inkomsten, maar sponsors, tv-omroepen en 'brigde and board'-adverteerders hebben een beperkt budget, terwijl het aantal races de wenselijkheidsfactor van de Formule 1 verhoogd.

Herschikking van de kalender

Elke herschikking van de kalender zal dus waarschijnlijk ten koste gaan van de Europese races, vooral omdat deze evenementen de minste kosten met zich meebrengen. Om te beginnen zou Monaco, waarvan het contract volgend jaar afloopt, moeten betalen of de schifting moeten doorstaan. Waar het ooit de blauwe rib van de Formule 1 was, de parel in de kroon van de Formule 1, is het vandaag de dag een vergaan anachronisme dat er niet in slaagt om zelfs maar een haven vol kajuiten, laat staan superjachten te trekken.

Hoe men ook kijkt naar de Europese races, het is onvermijdelijk dat er een zekere rationalisatie zal plaatsvinden, met de toevoeging van Zandvoort die gebonden is aan Hockenheim (de meest waarschijnlijke verliezer) of Barcelona, waarbij Mexico de beste kans heeft op het behoud van de race aangezien zij in de cyclus van de drie overzeese Grands Prix zitten.

Dezelfde logica geldt voor aangehaalde races in Kopenhagen (de KMag-factor) en andere Europese locaties die een Grand Prix willen organiseren: de race in Denemarken zal waarschijnlijk ten koste gaan van een andere Europese race. Men zou er zelfs voor kunnen pleiten dat de Formule 1 het aantal Europese races zou moeten verminderen in plaats van ze te verhogen.

Natuurlijk zullen traditionalisten beweren dat Europa het hart van de Formule 1 is, het centrum van haar passie, maar de keerzijde is dat negen (puur) Europese races op een oppervlakte van tien miljoen vierkante kilometer gelijk staat aan een race per miljoen vierkante kilometer, terwijl de Verenigde Staten en Canada (in totaal 20 miljoen vierkante kilometer) slechts twee races heeft, of een race voor hetzelfde landoppervlak als heel Europa....

Racen in Afrika

Vergeet niet dat Liberty's EMEA 'fan-telling' het continent Afrika omvat. Het land heeft sinds 1993 geen Grand Prix meer ontvangen, waardoor de telling nog verder wordt scheefgetrokken. Men verwijst naar de Formule E en WTCR rondes in Marrakech als 'in Afrika', maar het is een feit dat er momenteel geen FIA-wereldkampioenschapsrondes ten zuiden van de Sahara - in veel ogen 'echt Afrika'- worden gehouden, behalve één WRX-ronde in Kaapstad, waarvan het contract dit jaar verstrijkt.

Gezien de geruchten over de terugkeer naar Kyalami naar de Formule 1-kalender heb ik tijdens een recente reis naar Zuid-Afrika een punt gemaakt om te informeren naar de kansen van een Zuid-Afrikaanse Grand Prix. Om te beginnen lijkt het erop dat de huidige eigenaar van het circuit, een familiezaak, geen belang heeft bij het hosten van een Grand Prix, maar wel bereid is om het circuit te verhuren voor de juiste periode en voor een degelijk gebruik.

Een internationaal consortium, onder leiding van Wayne Scheckter (zoon van Ian Scheckter en neef van Jody Scheckter - wereldkampioen voor Ferrari), is van plan het circuit te huren. Echter, als de cijfers die worden gebundeld een indicatie zijn, zal het project waarschijnlijk zinken voordat met er serieus aan begint. Tenzij er staatssteun verleend zal worden. Staatssteun is onwaarschijnlijk aangezien het feit dat Formule 1 nog steeds wordt gezien als een apartheid-busting, een elitaire activiteit.

Een fee om een Formule 1 race te organiseren kost $65 miljoen ($200 miljoen voor een driejaarlijkse overeenkomst) wordt gezegd op de lijst. Inclusief huur, verbeteringen op Grade 1-niveau en promotor uitgaven zal het per race ongeveer $75 miljoen kosten. Met een capaciteit van 80.000 toeschouwers en geen staatssteun is het noodzakelijk om bijna $1000 voor een driedaags kaartje te betalen. Dat is meer dan een gekwalificeerde leraar verdient per maand.

Toch kan de Formule 1 zichzelf geen echt 'wereldkampioenschap' noemen zonder op elk continent een race te hebben. Liberty was zelfs bereid om Miami 'gratis' te laten racen om haar profiel in het land van NASDAQ op te bouwen. Liberty laat Monaco nog steeds gratis op de kalender staan. Men zou bij Liberty haar aandacht moeten verleggen naar Afrika, in plaats daarvan rekenen ze de hoogste prijzen in de geschiedenis van de Formule 1.

Het zal echter geen eenvoudige opgave zijn om het algemene onevenwicht in het tijdschema te corrigeren, maar twee regio's in het bijzonder vereenvoudigen de zaak: Noord-Amerika en Latijns Amerika met het krijgen van respectievelijk twee en één race. In het eerste geval is het behouden van Montreal en het toevoegen van één race aan de kusten van het land, terwijl het vasthouden aan Austin volkomen logisch is. Als dat niet lukt, lonkt een kustrace en een Grand Prix in Las Vegas.

Voor Latijns Amerika is de truc om Mexico City en een ronde in Brazilië (bij voorkeur Sao Paulo) te behouden, terwijl het toevoegen van een race in Buenos Aires er voor zal zorgen dat het de vereiste derde Grand Prix in de regio wordt.

Azië

Hoewel Vietnam wordt bevestigd vanaf volgend jaar, wordt het toevoegen van verdere races in APAC-gebieden gecompliceerd door de geschiedenis van de Formule 1 in die regio: Turkije, Maleisië, India en Korea hadden allemaal ongelukkige ervaringen, hoewel de eerste twee genoemde landen onlangs geluiden maakten over het terugkeren naar de kalender en alle vier de circuit voldoen (of hebben voldaan) aan de Formule 1-normen.

Het toewijzen van een race aan Turkije lost een deel van het Europese probleem op: door de ruilen met de race van Azerbeidzjan wordt het gebrek aan evenwicht verminderd, terwijl een race in de grotere regio behouden blijft. Maleisië lijkt een mogelijkheid voor de toekomst.

India heeft een bloeiende auto-industrie (en middenklasse) en (de overblijfselen van) een circuit buiten Delhi. De plaats verdient een tweede kans, maar de sport leed te veel administratieve en functionele problemen. Korea is echt een ander verhaal, op voorwaarde dat de race een stratenevenement is in of rond Seoul. Op het meest zuidelijke puntje van het schiereiland heeft het land (en de Formule 1) geen dienst bewezen.

Terwijl het land en zijn automerken eind jaren negentig nog lang niet klaar waren voor top motorsport zijn zowel KIA als Hyundai nu gerespecteerde concurrenten in andere FIA-motorsport categorieën, dus Korea krijgt de knipoog van India. Plus, wie weet - kan een van de automerken in de toekomst de Formule 1 binnenkomen.

Het verlies van zeven races

Nu voor EMEA: De regio moet zeven races verliezen, zes na de ruil van Azerbeidzjan met Turkije, en vijf na de ruil van Duitsland of Spanje, vier als beide landen dat doen, wat waarschijnlijk lijkt als Mexico haar plaats behoudt.

Het is duidelijk dat een andere van de drop-outs moet worden ofwel Bahrein of Abu Dhabi. Dit komt door de verzadiging in de regio, bij voorkeur de laatste als Bahrein trekt alle registers open om het verblijf van de Formule 1 zo aangenaam mogelijk te maken. Nog drie andere...

Monaco is duidelijk een belangrijke kandidaat, tenzij de prins in de toekomst het tarief betaalt, wat onwaarschijnlijk lijkt. Dit maakt Paul Ricard's datum en locatie - binnen één maand en binnen 300 kilometer van het Prinsdom - het de alternatieve kandidaat maakt. Een van de twee moet echter op de kalender blijven staan om het Franstalige vakje aan te kruisen. Twee te gaan....

De lijst van kandidaten volgt: Oostenrijk, België, Groot-Brittannië, Hongarije, Italië en Rusland. Het selecteren van twee van de zes kandidaten is een schrikbarend moeilijke taak, dus laten we werken in de volgorde van landen welke het meest waarschijnlijk op de kalender zullen blijven staan. Op pole position staat Rusland, simpelweg omdat het een heleboel betaalt en het zou de enige race zijn in de regio nadat Azerbeidzjan werd geruild voor Turkije.

Dan moeten Groot-Brittannië en Monza om historische redenen worden behouden: de eerste omdat het land de thuisbasis is van zeven van de tien teams, met een achtste, Toro Rosso, die een basis heeft, terwijl Monza de enige plaats is met een ziel.

Dat laat Oostenrijk, België en Hongarije over. Hiervan moeten er twee gaan. Hongarije, ironisch genoeg de jongste rechtstreekse aanvulling op het Europese schema, heeft een verzorgingsgebied dat in Oostenrijk, delen van Duitsland en het hele Oostblok ligt, dus is veilig.

Oostenrijk lijkt dus de meest waarschijnlijke uitval gezien de dalende bezoekersaantallen - en het feit dat de hosting fee indirect wordt gesubsidieerd door Red Bull's aandeel in de ongelijke bonusstructuren van de Formule 1, die waarschijnlijk verminderd worden vanaf 2021 - terwijl België de laatste vier jaar is ondersteund door de Max-Factor, die waarschijnlijk sterk zal verminderen nu Zandvoort is bevestigd.

Na verloop van tijd zal Spa-Francorchamps, misschien wel de meest iconische en zeker de mooiste van alle locaties op de Formule 1-kalender, komen te vervallen als Libery plaats maakt voor 'nieuwe races op iconische locaties' - een anderen term voor 'het najagen van inkomsten in plaats van het bedienen van Formule 1-fans'. Spa zal echter niet het enige circuit zijn dat verdwijnt, zoals de harde realiteit van de Formule 1 onder Liberty Media duidelijk heeft gemaakt.