Historie: De dokter erin, of de coureurs eruit!

  • Gepubliceerd op 04 nov 2015 19:32
  • comments 16
  • Door: Rob Veenstra

"Toen ik voor het eerst op Brands Hatch kwam, was het medisch centrum een kamer onder de hoofdtribune (…) dan moest je de gewonde de trap afdragen naar een kamer waar alleen een zuurstoffles stond. Die werd bewaakt door twee mannen die bier dronken en niet wisten hoe het ding werkte."

Toen Sid Watkins in de jaren '61 met groots enthousiasme mee mocht helpen met de medische voorzieningen tijdens een kart-weekend op Brands Hatch, verwachtte de getalenteerde neuroloog uit London niet dat hij met een brancard tussen de bier- en hotdogstallen door moest lopen om bij een kamertje onder de tribune te kunnen komen, of dat hij Graham Hill in een ambulance geladen heeft zien worden welke 150 kilometer naar het betreffende ziekenhuis moest rijden. Het is een tekenend beeld, niet anders dan wat normaal is voor die tijd. Het valt nu nauwelijks te bevatten hoe simpel de medische voorzieningen in die tijd waren. Deze week gaan we een kijkje nemen naar de ontwikkeling van de medische dienst waarbij we voornamelijk de verhalen van dokter Sid Watkins en Bernie Ecclestone volgen. Deze twee figuren hebben niet alleen het meeste initiatief getoond om de medische dienst te professionaliseren, maar hebben deze initiatieven tevens geïnstitutionaliseerd in wat het vandaag de dag is: the FIA Institute for Motorsport Safety & Sustainability.

Contrast

Contrast. Dat is het sleutelwoord van deze historische verhalen. 'Kun je geloven hoe simpel het toen allemaal was?' In de Formule 1 bestaat geen groter contrast dan die tussen de medische dienst van de jaren '60 en '70 en die van de huidige tijd. Om een startpunt te nemen som ik voor u de medische faciliteiten op die heden ten dage te vinden zijn op het circuit. Bent u er klaar voor? Het medisch team aanwezig op het circuit ten tijde van de sessies bestaat in totaal uit acht auto’s. Er zijn vier S-cars (safety) die meestal als eerste op de plek van het ongeluk zijn. In een S-car (niet te verwarren met de Safety Car) zit vier tot zes man personeel met bandblussers en knippers om levensbedreigende situaties direct aan te kunnen pakken. Daarnaast zijn er twee R-cars (rescue) die binnen 30 seconden op de plek des onheils moeten zijn om directe medische hulp te kunnen verlenen. In een R-car zitten één dokter en vier verplegers. Dan zijn er nog twee E-cars (extrication) waar onder andere de chef medische dienst in zit. Dit is de groep voor de zware ongelukken waarbij de coureur gestabiliseerd dient te worden alvorens deze uit de auto bevrijd kan worden. In elke paddock is een hospitaal ingericht compleet met operatiekamer, röntgenapparatuur en CT-scanner. Dit hospitaal wordt 24 uur per dag bemand door in totaal drie diensten met elk een orthopeed, anesthesist en zes verplegers. Wanneer de coureur naar het ziekenhuis verplaatst moet worden staat er een helikopter klaar met een dokter en twee verplegers. Buiten het circuit staan een back-up helikopter en twee back-up ambulances paraat. In totaal worden er zo’n tien ziekenhuizen gemobiliseerd voor een grand prix waarbij het primaire ziekenhuis gedurende het hele weekend stand-by staat met een team dokters en verplegers en twee gereed gebrachte operatiekamers. De medische dienst is klaarblijkelijk een heel eind gekomen sinds de zuurstoffles onder de hoofdtribune van Brands Hatch.

Als Jim Clark kan overlijden, kan iedereen overlijden

Het keerpunt in de waardering van veiligheidsmaatregelen kwam in 1967 toen nieuwe regelementen voorzagen in het krachtiger worden van de motoren, toelating van tweede en derde partijen voor sponsoring en commercialisering van de sport. Opeens waren de auto’s tweemaal zo krachtig als daarvoor terwijl de circuits al sinds de Tweede Wereldoorlog onveranderd zijn gebleven. Tussen 1967 en 1978 verloren maar liefst veertien coureurs het leven (Formule 2 niet meegerekend). Vóór 1967 werd het gevaar van de sport gezien als onvermijdelijk. Als je te snel ging kon je verongelukken, dus moest de coureur ervoor zorgen dat hij niet over de grens ging. Met het overlijden van Jim Clark op de Hockenheimring in 1968 werd men zich echter bewust van externe factoren die de coureur in gevaar brachten: het circuit, de auto, de snelheid en het gebrek aan medische faciliteiten. Zoals Jackie Stewart het toentertijd besefte: "We suddenly realized that if Jimmy could be killed, my god, anyone could be killed." De Grand Prix Drivers' Association onder Jo Bonnier zette na het ongeluk van Clark kracht bij en ging meer druk uitoefenen op de organisatie van Grands Prix om veiligheidsmaatregelen te nemen. Daarbij was de constructie van een vangrail langs het circuit van het grootste belang. Het jaar daarop kon de GPDA succesvol de race op Spa-Francorchamps wegens beroerde veiligheidsmaatregelen boycotten. Tijdens de vroege jaren '70 waren de medische faciliteiten verre van toereikend. Te denken valt aan mobiele trailers of zelfs caravans waar een dokter een EHBO post had ingericht. Ziekenhuizen stonden niet stand-by en ambulances hadden minuten nodig om bij de plek van het ongeluk te komen, laat staan het ziekenhuis. Het was in deze tijd dat Jackie Stewart zijn eigen dokter in dienst nam die hem vergezelde naar iedere grand prix. In het begin werd hier ietwat laconiek op gereageerd, maar het vormde wel een statement naar de FIA (toentertijd de FOCA), welke op dat moment ondergeschikt was aan raceorganisaties die liever geen financiële middelen ter beschikking wilden stellen voor dure veiligheidsmaatregelen.

Rode Porsche's

In de eerste helft van de jaren '70 verbeterden de medische faciliteiten mondjesmaat. Ieder weekend werd er een vaste dokter aangesteld die als chef medische dienst opereerde vanuit redelijk ingerichte medische faciliteiten. Echter, het belangrijkste onderdeel van medische hulp bij ongevallen bleef onderbelicht: de onmiddellijke extractie van de gewonden uit hun wagen, van het circuit en naar het ziekenhuis. In 1976 ging dit echter wél goed en werd er adequaat gereageerd op Niki Lauda's ongeval ondanks het onmogelijk grote oppervlak van de Nürburgring. Dit in de eerste plaats vanwege de hulpvolle coureurs die Niki uit de auto wisten te halen en in de tweede plaats vanwege de ONS (Oberste Nationale Sportkommission). Dit was een medisch interventieteam die met Porsche's waakten over het circuit. In iedere Porsche zat een ervaren coureur die tevens EHBO kon verlenen en een dokter die gespecialiseerd was in reanimatie en tevens een gecertificeerde brandweerman was. Prof. dr. Sid Watkins was vol lof over de ONS en zou vele jaren succesvol samenwerken met het interventieteam. Bovendien zou Watkins zijn concept van de S-, R- en E-cars hieruit ontwikkelen. Minder succesvol waren de medische voorzieningen elders. En het zou tot 1978 duren voordat Bernie Ecclestone er genoeg van had.

Het begin

Om 19.00 's avonds in de maand mei van 1978 klopte Bernie Ecclestone op de deur van het kantoor van prof. dr. Sid Watkins in het ziekenhuis van Oost-Londen. Ecclestone wilde een professionalisering van de medische dienstverlening tijdens grand prix-weekenden over de hele wereld. Geen uitbestedingen aan de lokale organisaties, maar een geïnstitutionaliseerde tak van de FOCA die middels een vaste reglementering de medische faciliteiten onderhield. Aan het hoofd van dit alles zou Sid Watkins staan. Van Ecclestone kreeg Watkins een veto. Waren medische faciliteiten naar Watkins' mening ontoereikend, dan geen grand prix. Ecclestone was hierin bloedserieus, voornamelijk vanwege het feit dat heleboel circuitorganisaties niet zaten te wachten op Watkins, die even kwam vertellen hoe zij hun medische dienst moesten organiseren. Zo kwam Brands Hatch niet eerder terug op de kalender totdat het medisch centrum onder de hoofdtribune vandaan kwam en moesten organisaties voldoen aan een checklist opgesteld door Watkins. Een opmerkelijk voorbeeld van Ecclestone's serieuze houding tegenover de waardering van de medische dienst kwam met de grand prix van Duitsland op de Hockenheimring in 1978. De uitvoerend chef medische dienst, dr. Adami, werd de toegang tot de wedstrijdleiding ontzegd ondanks het feit dat hij samen met Watkins (al aanwezig bij de wedstrijdleiding) de race zou overzien. Watkins keerde zich tot Ecclestone die doodleuk aan de wedstrijdleiding liet weten alle coureurs uit hun auto’s te laten stappen wanneer dr. Adami niet naar binnen mocht. De wedstrijdleiding sputterde tegen door te vragen wat Ecclestone dan zou doen met 85.000 ontevreden fans. Zoals we alleen van Ecclestone kunnen verwachten, reageerde hij weinig romantisch: "You can tell them to go f*** themselves!"

Volgende week deel 2.

Top dit soort artikelen zou ik hier best vaker willen zien. Ga zo door!

  • 2
  • 4 nov 2015 - 20:46

Reacties (16)

Login om te reageren
  • Beri

    Posts: 6.399

    Puik verhaal! Leuk om te lezen en een originele column. Hulde!

    • + 1
    • 4 nov 2015 - 19:41
  • ralph2102

    Posts: 959

    +

    Misschien is het een idee om een artikel te kunnen plussen.

    • + 0
    • 4 nov 2015 - 19:53
  • Rimmer

    Posts: 12.167

    Hahaha ja schitterend. Ook dat was Bernie ten voete uit.
    Inmiddels weet niemand meer wat Bernie werkelijk drijft. Is het geld? Is het macht? Is het de sport? Wie zal het zeggen. Deed hij dit uit betrokkenheid met de coureurs? Of zag hij in dat het de sport klein zou houden en geld zou kosten als ze de boel niet zouden professionaliseren? Die ouwe is een raadsel waar niemand het antwoord van heeft. Feit is wel dat Bernie door dit soort dingen voor altijd een waardevolle factor in de sport zal blijven. Hoevelen hebben uiteindelijk hun leven te danken gehad aan deze twee voortrekkers? Plusje voor oom Scroo.. Ehh.. Herstel..Ecclestone.

    • + 1
    • 4 nov 2015 - 20:13
    • Sowieso verdient Bernie alle lof voor zijn verdiensten.

      Hij gedraagt zich af en toe als een seniele ouwe gek, maar wat hij voor de sport betekend heeft is ongekend.

      • + 0
      • 4 nov 2015 - 22:16
  • Levano

    Posts: 802

    Ongelooflijk om te lezen hoeveel medische voorzieningen er vandaag de dag rond een GP worden georganiseerd - en vooral hoe het er vroeger aan toe ging.
    Heel leuk en interessant!

    • + 0
    • 4 nov 2015 - 20:20
  • Onbegrijpelijk dat Lauda dat ongeluk heeft overleefd, in die tijd was ik 19, en het is mij altijd bijgebleven, hier de crash nog een keer, en soms heeft hij nog steeds last van dat ongeluk, zag hem pas nog met pleisters op zijn oor:
    www.youtube.com/watch?v=FCLntVH3iIw
    En alle anderen die het niet overleefd hebben...

    • + 0
    • 4 nov 2015 - 20:31
  • Ik weet niet of de link goed werkt, daarom nog maar een keer:
    www.youtube.com/watch?v=piFtNVh-JSA

    • + 0
    • 4 nov 2015 - 20:34
  • General

    Posts: 729

    "...er zijn twee R-cars (rescue) die binnen 30 seconden op de plek des onheils moeten zijn om directe medische hulp te kunnen verlenen."

    In dat geval kunnen deze kennelijk in 60 seconden het gehele circuit rond rijden en zijn ze daarmee stukken sneller dan de Formule 1 auto's zelf?
    (er vanuit gaande dat er eentje bij start/finish staat, en eentje halverwege de track)

    • + 0
    • 4 nov 2015 - 20:35
    • Als je uit gaat van een rondje van 2 minuten zet je er 1 in de pits en 1 exact 1 minuut verder, die auto's mogen tegen het verkeer inrijden en kunnen dus vanaf hun plek links en rechts af naar een ongeval. Daarnaast hebben bijna alle bochten wel een escape road tegenwoordig waar men het circuit kan afsnijden. Dus ja 30s deployment is niet heel lastig dan.

      • + 1
      • 4 nov 2015 - 21:27
    • Beri

      Posts: 6.399

      @Landverrader: Nee, deze auto's mogen niet tegen het verkeer in rijden. Als ze uitrukken is het vaak zo dat de formule 1 auto's nog (uit)rijden of dat de rode vlag nog niet gezwaaid wordt. Dus zij rijden ook gewoon met het verkeer mee. Enkel een ambulance die eventueel opgeroepen wordt mag tegen het verkeer in als alle autos stil staan onder rood.

      • + 1
      • 5 nov 2015 - 01:09
  • Top dit soort artikelen zou ik hier best vaker willen zien. Ga zo door!

    • + 2
    • 4 nov 2015 - 20:46
  • Caramba

    Posts: 5.786

    Petje af voor deze serie. Een van de redenen waarom ik hier graag kom.

    • + 0
    • 5 nov 2015 - 00:23
    • Caramba

      Posts: 5.786

      Overigens geef ik meer credits aan Jackie Stewart en Sid Watkins dan Ecclestone. De eerste twee waren echt begaan met het lot van de coureurs; Ecclestone was vooral bang met een onverkoopbaar product te blijven zitten. Met name Jackie haalde de kolen uit het vuur en weigerde op sommige circuits te starten.

      • + 0
      • 5 nov 2015 - 10:16
    • BNaafs

      Posts: 19

      @caramba U heeft helemaal gelijk. Jackie Stewart verdient alle credits met het actief bezig zijn voor de verbetering van de medische faciliteiten. Echter, in dit artikel kijken we meer naar de institutionalisering van de faciliteiten. Iets wat alleen kon gebeuren met de kennis van Watkins en de macht/zeggenschap van Ecclestone. Ik ben het met u eens, als het niet aan Jackie Stewart had gelegen reden de Formule 1 coureurs ver in de jaren '70 nog over circuits met bomen als vangrails en een HEMA EHBO-doosje als medische faciliteit.

      • + 0
      • 5 nov 2015 - 10:31
  • Was alweer vergeten hoe dat gegaan was. Heeft de hele race wereld waarschijnlijk veranderd en de levens van vele coureurs gered. Ook niet Formule 1 coureurs zullen geprofiteerd hebben van de verbeterde faciliteiten en de veranderde mentaliteit.

    • + 0
    • 5 nov 2015 - 09:23
  • PhyF1

    Posts: 242

    Mooi stuk, complimenten!

    • + 0
    • 5 nov 2015 - 11:19

AE Grand Prix van Abu Dhabi

Lokale tijd 

Bekijk meer foto's

AEGrand Prix van Abu Dhabi

Lokale tijd 

Bekijk meer foto's

WK standen 2024

Bekijk volledige WK-stand

Test kalender

Bekijk het volledige testschema

Gerelateerd nieuws

Geef je mening

Moet McLaren switchen naar het Nieuw-Zeelandse volkslied?

Formule 1 kalender - 2024

Datum
Grand Prix
Circuit
-
Bahrein
29 - 2 maa
Bahrein
7 - 9 maa
Saoedi-Arabië
22 - 24 maa
Australië
5 - 7 apr
Japan
19 - 21 apr
China
3 - 5 mei
Verenigde Staten van Amerika
17 - 19 mei
Italië
24 - 26 mei
Monaco
7 - 9 jun
Canada
21 - 23 jun
Spanje
28 - 30 jun
Oostenrijk
5 - 7 jul
Groot Brittannië
19 - 21 jul
Hongarije
26 - 28 jul
België
23 - 25 aug
Nederland
30 - 1 sep
Italië
13 - 15 sep
Azerbeidzjan
20 - 22 sep
Singapore
18 - 20 okt
Verenigde Staten van Amerika
25 - 27 okt
Mexico
1 - 3 nov
Brazilië
22 - 24 nov
Verenigde Staten van Amerika
29 - 1 dec
Qatar
6 - 8 dec
Verenigde Arabische Emiraten
-
Verenigde Arabische Emiraten
Bekijk volledige kalender

Formule 1 kalender - 2024

Datum
Grand Prix & Circuit
29 - 2 maa
7 - 9 maa
Saoedi-Arabië Jeddah Street Circuit
22 - 24 maa
Australië Albert Park
5 - 7 apr
19 - 21 apr
3 - 5 mei
Verenigde Staten van Amerika Miami International Autodrome
17 - 19 mei
24 - 26 mei
Monaco Monte Carlo
7 - 9 jun
21 - 23 jun
28 - 30 jun
Oostenrijk Red Bull Ring
5 - 7 jul
Groot Brittannië Silverstone
19 - 21 jul
Hongarije Hungaroring
26 - 28 jul
23 - 25 aug
Nederland Circuit Zandvoort
30 - 1 sep
Italië Monza
13 - 15 sep
Azerbeidzjan Baku City Circuit
20 - 22 sep
18 - 20 okt
Verenigde Staten van Amerika Circuit of the Americas
25 - 27 okt
1 - 3 nov
Brazilië Interlagos
22 - 24 nov
Verenigde Staten van Amerika Las Vegas Street Circuit
29 - 1 dec
6 - 8 dec
Verenigde Arabische Emiraten Yas Marina Circuit
-
Verenigde Arabische Emiraten Yas Marina Circuit
Bekijk volledige kalender
show sidebar
Liam Lawson is de nieuwe teamgenoot van Max Verstappen! ×